MYNET ÖZEL | Maymun çiçeği korkusu tüm dünyayı endişelendirmeye başladı. Afrika’da başlayan maymun çiçeği dün ilk kez Avrupa’ya yayıldı ve ilk vaka dün İsveç’te görüldü. Bugün söz konusu hastalığın Asya’ya yayıldığı açıklandı. Pakistan, üç kişide maymun çiçeği hastalığının tespit edildiğini duyurdu.
TÜM DÜNYA ALARMLANDI
Dünya Sağlık Örgütü’nün maymun çiçeği virüsü nedeniyle iki yıl içinde ikinci kez “küresel halk sağlığı acil durumu” ilan etmesinin ardından endişeler dünyayı sardı.
Türkiye de endişeli
Afrika kökenli öğrencilere ev sahipliği yapan üniversiteler, Türkiye’de de yakından takip edilen maymun hastalığına karşı tedbirleri artırdı. Karabük Üniversitesi’nden yapılan açıklamada, halk sağlığını tehlikeye atacak herhangi bir duruma karşı soruşturmayı büyük bir titizlikle yürüttükleri belirtildi.
Bir anda dünya çapında gündem haline gelen maymun çiçeği bize koronavirüs salgınını hatırlattı.
söz konusu hastalıkla ilgili Medicana Ataköy Hastanesi enfeksiyon hastalıkları uzmanı Mynet’e kısa bir açıklama yapan Dr. Öğretim Üyesi Songül Özer, “Monkeypox hastalığı (eski adıyla maymun çiçeği) yeni bir hastalık değil. Maymunlarda 1958’de, insanlarda ise 1970’te teşhis edildi. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde, Nijerya’da ve bazı merkezlerde her zaman az sayıda vaka rapor edildi. ülkeler.” Batı Afrika ülkelerinde ve Afrika kıtasından enfekte hayvanlara bulaştığını ve insanlar aracılığıyla diğer ülkelere de yayıldığını söyledi.
Afrika ile bağlantısı olmayan ya da Mayıs 2022’den bu yana Afrika’ya seyahat etmeyen kişilerde ilk kez görülmesi nedeniyle dikkat çektiğini belirten Dr. Öğretim Üyesi Songül Özer, denemeyi şöyle özetledi:
“Bu tarihten itibaren Amerika ve Avrupa’da dünyanın birçok ülkesinde görülmeye başlandı. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti. Böylece salgın daha önceden kontrol altına alınmış oldu.” DSÖ, küresel acil durumu Mayıs 2023’te sona erdirdi.
Mayıs 2023’ten itibaren hastalık, Tip 1 (Tip 1B) adı verilen birinci tipin bir alt tipiyle kendini göstermeye başladı. Bu türün neden olduğu hastalık, birinci türe göre daha ağır hastalığa neden olur. Tip 1B’nin neden olduğu salgında, yalnızca Kongo’da Ocak 2024’ten bu yana 15.000 civarında kişi enfekte oldu ve bunlardan 461’i hayatını kaybetti. Hastalık Kongo’nun yanı sıra Ruanda, Burundi ve Uganda gibi ülkelerde de görülmeye başlayınca, DSÖ 14 Ağustos 2024’te yeniden uluslararası halk sağlığı acil durumu ilan etti. “Amaç, tüm ülkelerin dikkatini Mpox hastalığına çekmek, gözetim, aşılama ve önleme tedbirlerini yürütmelerini sağlamak.”
“İNSANLAR ARASINDA HIZLA DEĞİŞTİ VE YAYILMAYA BAŞLADI”
Hastalığın nedeninin “maymun çiçeği virüsü” olduğunu belirten Özer, şöyle konuştu: “Afrika’da iki farklı genetik tipin olduğu biliniyor. Tip 1 daha çok Orta Afrika’da, tip 2 ise ‘Batı Afrika’da daha sık görülüyor. Tip 2 ise daha hafif hastalık yapıyor. 2022’de görüldü.’ Tip daha hafif hastalığa neden olan tiptir. Ancak 2023 yılında başlayıp Kongo’ya yayılan türün, daha şiddetli hastalığa neden olduğu bilinen Tip 1’in (Tip 1B) alt tipi olduğu belirlendi. Nüfus arasında daha hızlı yayılma yeteneği kazandığına inanılıyor.
HASTALIK NASIL BULAŞIR?
“Hastalık insanlar arasında nasıl yayılıyor?” Soruyu yanıtlayan Özer, şöyle konuştu: “Hastalık insanlara maymunlardan çok sincap, sıçan, fare gibi kemirgenlerden bulaşıyor. Virüs, enfekte hayvanlardan veya virüs bulaşmış insanlardan veya cansız nesnelerden yakın temas yoluyla insanlara bulaşıyor. temasla, ciltteki çizik, çatlak gibi yerlerle temas yoluyla ya da ağız, ağız vb. ile temas yoluyla bulaşabiliyor. “Burun, göz zarı ve solunum yolu yoluyla bulaşabiliyor” dedi.
Özer, açıklamasına şu ifadelerle devam etti:
ÇİÇEK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Mpox hastalığı ateş, baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik, yaygın kas ağrısı, sırt ağrısı, yüksek ateş gibi genel semptomlarla başlar, bunu lenf bezlerinin şişmesi ve deri döküntüleri takip eder.
BELİRTİLER 6-12 GÜN SONRA BAŞLIYOR
Virüsle temastan yaklaşık 6-12 gün sonra belirtiler ortaya çıkmaya başlıyor.
Hastalığın 2. ve 3. gününde döküntüler görülmeye başlar. Görünür döküntüler başlangıçta yüzde, kol ve bacaklarda, avuç içi ve ayak tabanlarında, ağızda, genital bölgede döküntüler olarak başlar ve çıplak gözle görülebilir hale gelir. Kısa bir süre sonra deriden şişer ve berrak bir sıvıyla dolar. Bir süre sonra berrak sıvı bulanıklaşır ve sarımsı bir renk alır.
Püstül dediğimiz bu cilt lezyonları kabuklanır, iyileşir ve kaybolur. Bağışıklık sistemi iyi çalışan ve altta yatan kronik hastalığı olmayan kişilerde hastalık 2 ila 4 hafta içinde kendiliğinden iyileşir.
HANGİ KİŞİLER RİSK ALTINDA?
Ancak bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde, kanser tedavisi görenlerde, kronik hastalığı olanlarda, hamilelerde, 2 yaş altı çocuklarda ve ileri yaş gruplarında daha ağır seyreder ve hatta ölüme neden olabilir. Yeni tip 1B’nin %5 oranında ölüme neden olduğu bulunmuştur.
KORONAVİRÜS DENEMELERİNE GERİ DÖNECEK MİSİNİZ?
Mpox hastalığının Kovid-19 gibi bir salgına neden olması beklenmiyor. Çünkü virüsün yapısı farklı. Bu bir DNA virüsü olduğundan mutasyon oranı daha düşüktür. Ayrıca ana bulaşma yolu solunum yolu olmadığı için Kovid-19 kadar hızlı yayılması veya pandemiye yol açması da beklenmiyor.
“İLETİŞİM ARŞİVİ VE TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ”
Hastalığın belirtilerini gösteren kişilerden iyi bir tıbbi öykü alınmalıdır. Şüpheli temasların öyküsü tanıda önemlidir. Derideki lezyonlardan toplanan sıvının incelenmesi gerekir. Bu test her laboratuvarda yapılamaz. Sadece virüs testi yapabilen özel, güvenli laboratuvarlarda PCR testi olarak yapılabilmektedir. Kan testleri ve antijen-antikor testleri doğru sonuç vermez.
MPOX HASTALIĞININ İLAÇ VEYA AŞISI VAR MI?
Mpox hastalığı için kullanılan spesifik bir ilaç yoktur. Patojen bir virüs olduğu için antibiyotikler işe yaramıyor. Bağışıklık sistemi zayıf kişilerin tedavisinde çeşitli antiviral ilaçlar ve çiçek hastalığı immünoglobulinleri kullanılmış ve bazı hastaların tedavisinde başarılı olmuştur.
Daha önce dünyada yaygın olan çiçek hastalığının zayıflatılmış bir aşı türünden yapılmış bir çiçek aşısı var ve 2019 yılında FDA onayı aldı. 1980’den önce rutin olarak kullanılan çiçek aşısı, kendisine ait olması nedeniyle Mpox hastalığına karşı yaklaşık %85 koruma sağlıyor. aynı aileye. 40-50 yıl önce yapılan bu aşıların bulaşmayı engellemese de ciddi hastalıkları önlemede etkili olduğu kaydedildi.
“TÜRKİYE’DE İLK AÇIKLAMADA 12 VAKA GÖRÜLDÜ”
2022 yılında görülen ilk yayılımda ülkemizde 12 vaka ortaya çıktı. Bu, Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından açıklandı.
“ŞU ANDA TÜRKİYE’DE VAKA YOK”
Kongo’da başlayan tip 1B’nin neden olduğu Mpox salgınında ülkemizde henüz vakaya rastlanmamıştır.
MPOX HASTALIĞINI ÖNLEME YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Mpox hastalığından korunmak için; Hastalığın belirtilerini gösteren kişilerin derhal izolasyonu, bu kişilerle temas edenlerin belirlenmesi ve bu kişilerin, aile üyelerinin, iş arkadaşlarının vb. dikkatle izlenmesi. Hasta insanlarla temasa geçebilecek kişiler. Bu gibi kişilerin temas ihtimalinin mevcut olduğu durumlarda maske, eldiven gibi koruyucu tedbirleri alması gerekmektedir.